Da sạm nám là gì?
Sạm nám da là tình trạng xuất hiện các đốm màu nâu, xám nâu trên da hoặc các mảng da không đều màu do sự gia tăng tổng hợp sắc tố melanin. Các đốm hoặc mảng này có thể xuất hiện ở nhiều vùng da trên cơ thể, đặc biệt là những vùng như cẳng tay, lưng,... Nhưng thường gặp và được quan tâm nhiều là sạm nám da ở vùng mặt.
Melanin là chất được sản sinh bởi các tế bào biểu bì tạo hắc tố (melanocytes). Melanin là một chất hấp thụ ánh sáng hiệu quả đóng vai trò chống nắng và bảo vệ da khỏi tia UV. Tuy nhiên, nếu sản sinh quá mức, melanin sẽ tích tụ tại một số vùng trên da, gây hiện tượng nám da.
Da sạm nám do tăng tổng hợp melanin
Nguyên nhân gây sạm nám da
Các nguyên nhân gây sạm nám da xuất phát từ bên trong cơ thể là: Yếu tố di truyền, giới tính, lão hóa, thay đổi nội tiết tố,... Chi tiết các nguyên nhân này được diễn giải như sau:
Nguyên nhân từ bên trong cơ thể
- Yếu tố di truyền và giới tính: Theo nghiên cứu, có đến 30% người bị sạm nám da là do yếu tố di truyền. Nhiều thống kê cũng chỉ ra tỷ lệ bị sạm nám da ở nữ giới cao gấp nhiều lần so với nam giới. Bên cạnh đó, các chủng tộc có làn da sẫm màu như người gốc Latin, Bắc Phi, Mỹ gốc Phi, Châu Á,... cũng có nhiều khả năng bị sạm nám da hơn chủng tộc có làn da sáng màu. Nguyên nhân là do số lượng melanocytes bẩm sinh nhiều và khả năng sản sinh melanin mạnh mẽ hơn.
- Lão hoá: Từ tuổi 25, da bắt đầu lão hoá, các yếu tố bảo vệ da như lớp sừng, collagen, elastin bị giảm đi. Da yếu và dễ bị tổn thương bởi các tác nhân từ môi trường như tia UV, khói bụi,... có thể hình thành nám da.
- Thay đổi nội tiết tố: Rối loạn nội tiết tố là một trong những nguyên nhân quan trọng gây sạm nám da. Phụ nữ sau khi sinh có lượng estrogen sụt giảm nhiều sẽ kích thích sản sinh melanin gây nám da.
- Tăng sắc tố sau viêm (PIH): Các tổn thương trên da, đặc biệt là viêm mụn hoặc sau khi trị liệu không được chăm sóc kỹ, có thể hình thành các đốm đen, nám trên da.
- Stress: Khi căng thẳng kéo dài, cơ thể tăng tiết cortisol, collagen bị phá vỡ dẫn đến da mặt đen sạm, nhiều nếp nhăn và thiếu sức sống. Stress kéo dài cũng là nguyên nhân gây rối loạn nội tiết tố nữ dẫn đến sạm nám da.
Stress là một trong những nguyên nhân gây sạm nám da
Nguyên nhân từ bên ngoài cơ thể
Ánh sáng mặt trời, chăm sóc da không đúng cách, tác dụng phụ của thuốc,... là những nguyên nhân chủ yếu đến từ bên ngoài cơ thể khiến cho các vết sạm nám da ở chị em ngày một tăng lên. Cụ thể:
- Ánh sáng mặt trời: Ánh sáng mặt trời chứa nhiều tia tử ngoại (UV). Da khi tiếp xúc nhiều với tia UV sẽ phản ứng tăng sinh melanin để hấp thụ UV nhằm giảm tác hại của tia này đối với da. Sự sản sinh nhiều melanin khiến da sạm nám và tối màu.
- Chăm sóc da không đúng cách: Nếu không được chăm sóc đúng cách, da dễ bị nhạy cảm với các tác nhân từ môi trường bên ngoài. Sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng, lạm dụng corticoid, chống nắng không đầy đủ là những nguyên nhân khiến da bị tổn thương, tăng nhạy cảm với ánh sáng dẫn đến sạm nám da.
- Tác dụng phụ của thuốc: Các thuốc trị mụn như tretinoin, benzoyl peroxide, isotretinoin,... làm cho da tăng nhạy cảm với ánh sáng, dẫn đến hình thành nám da. Ngoài ra, sử dụng các thuốc tránh thai chứa progestin cũng kích thích việc hình thành melanin gây nám da.
Ánh nắng và tia UV là nguyên nhân phổ biến gây sạm nám da
Cách nhận biết khi da sạm nám
Sạm nám da chỉ được nhận biết khi nó đã hình thành và biểu hiện trên làn da. Tuy nhiên, phân biệt được sạm nám da với tàn nhang hoặc các loại nám khác nhau sẽ giúp chị em có cách khắc phục phù hợp và hiệu quả.
Có thể nhận biết phân loại nám da nhờ các đặc điểm sau:
- Nám đốm hay nám chân sâu thường hình thành do nguyên nhân nội tiết. Các đốm nám thường có màu nâu đậm. Kích thước to bằng đầu đũa ở hai bên gò má, đôi khi ở vùng thái dương, trán hay cánh tay. Nám chân sâu không điều trị có thể bị lan rộng sang vùng da lân cận. Đi kèm với nám có thể là một số biểu hiện của rối loạn nội tiết như: Rối loạn kinh nguyệt, rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi,... Mật độ nám có thể phản ánh mức độ rối loạn nội tiết trong cơ thể.
- Nám mảng thường hình thành do các tác động của môi trường như tia UV, chăm sóc da không đúng cách,... Các mảng nám màu nâu nhạt đến nâu đậm hoặc không đều màu với vùng da lân cận. Nám mảng thường xuất hiện hai bên má, trán và đôi khi ở cẳng tay.
- Nám hỗn hợp là tình trạng da xuất hiện cả nám mảng và nám chân sâu.
Tác hại của sạm nám da
Sạm nám da tuy không gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ, tâm lý tự ti cho chị em phụ nữ, đặc biệt là khi nám xuất hiện ở mặt. Sạm nám da cũng có thể kéo theo các vấn đề khác trên da như tăng kích ứng, lão hoá sớm hoặc xuất hiện các nếp nhăn trên da,... Sạm nám da nếu không được chữa trị sớm và đúng cách có thể khiến nám lan rộng, quá trình điều trị trở nên khó khăn và tốn kém hơn.
Cách ngăn ngừa sạm nám da
Áp dụng các mẹo như dùng kem chống nắng, đồ chống nắng, mỹ phẩm,... sẽ rất có ích đối với làn da của chị em. Dưới đây là chi tiết một số mẹo giúp bảo vệ làn da của bạn, đồng thời ngăn ngừa hình thành nám da:
- Thoa kem chống nắng: Đây là biện pháp đơn giản và hiệu quả giúp ngăn ngừa các tác động có hại của tia UV đối với làn da. Bạn nên thoa kem chống nắng hằng ngày vào buổi sáng, lựa chọn loại kem có phổ rộng (SPF ít nhất 30+), hạn chế ra đường vào thời điểm nắng gắt từ 10 - 14h do tại thời điểm đó, cường độ UV đạt ngưỡng cao.
- Mặc đồ bảo vệ: Khẩu trang, mũ rộng vành, kính râm, áo chống nắng,... giúp ngăn ngừa làn da tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng, giảm nguy cơ gây sạm nám.
- Sử dụng mỹ phẩm phù hợp: Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da phù hợp với tính chất của da (khô, thường, dầu, hỗn hợp). Việc lạm dụng các chế phẩm có corticoid sẽ khiến da mỏng và dễ nhạy cảm với ánh sáng từ đó hình thành nám da.
- Không lạm dụng thuốc tránh thai: Các thuốc tránh thai gây thay đổi nồng độ estrogen có thể dẫn đến nám da. Do đó không nên lạm dụng các thuốc này.
- Giảm stress: Căng thẳng kéo dài là một trong những nguyên nhân gây sạm nám da. Vì vậy, chị em cần giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ, thoải mái. Có thể tập luyện thể thao, tập yoga, ngủ đủ giấc, đọc sách, nghe nhạc, thiền,... để giảm căng thẳng.
.webp)
Tập yoga là phương pháp hữu hiệu giúp giảm sạm nám da
Điều trị và dự phòng da sạm nám
Một số phương pháp điều trị và dự phòng da sạm nám bao gồm: Sử dụng mỹ phẩm, thẩm mỹ, bổ sung nội tiết tố, sử dụng thảo dược tự nhiên. Cụ thể các phương pháp đó là:
Sử dụng mỹ phẩm
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại mỹ phẩm dạng uống và dạng bôi giúp điều trị sạm nám da. Các thành phần: Hydroquinone, alpha arbutin, niacinamide, tretinoin, acid azelaic... có vai trò hạn chế sự tăng sinh melanocytes, giảm tổng hợp hắc tố gây nám da, đồng thời chống oxy hóa, giúp làn da sáng mịn, đều màu.
Glutathione và vitamin C là hai thành phần được sử dụng trong các chế phẩm trị nám đường uống. Cả hai chất này đều có tác dụng chống oxy hóa mạnh, ngăn ngừa các gốc tự do hình thành bởi tác động của tia UV. Glutathione và vitamin C cũng ức chế hoạt động sản sinh melanin từ melanocytes, ngăn ngừa sạm nám da, giúp da sáng và đều màu.
Phương pháp thẩm mỹ
Các liệu pháp thẩm mỹ tác động trực tiếp vào các melanocytes sâu trong da và loại bỏ hắc tố giúp điều trị nám. Một số liệu pháp được sử dụng hiện nay là:
- Điều trị bằng laser.
- Điều trị bằng thay da sinh học (peel da).
- Điều trị bằng mài da.
Các liệu pháp này có hiệu quả cao nhưng hiệu quả chỉ duy trì trong thời gian ngắn, lại có giá thành đắt. Đồng thời, làn da sau khi trị liệu cũng tổn thương và dễ nhạy cảm, cần được chăm sóc và chống nắng kỹ để tránh việc điều trị thất bại. Các phương pháp thẩm mỹ cần thực hiện bởi người có chuyên môn. Do đó người bệnh cần cân nhắc lựa chọn phương pháp này.
Điều trị sạm nám da bằng laser cần được thực hiện bởi người có chuyên môn
Bổ sung nội tiết
Phụ nữ sau sinh, tuổi mãn kinh bị sụt giảm estrogen gây nám da có thể bổ sung estrogen từ thực phẩm hoặc tìm đến các liệu pháp bằng thuốc.
Người bị sạm nám da nên sử dụng là các thực phẩm chứa nhiều phytoestrogen, omega-3 bao gồm:
- Đậu nành, đậu cove, ngũ cốc, hạt lanh, hạt mè, cá hồi,...
- Các loại rau xanh giàu chất xơ như rau xà lách, cải xoăn, giá đỗ,...
- Các loại trái cây chứa nhiều vitamin: Dâu tây, việt quất, dứa, cam,...
Các liệu pháp bổ sung estrogen bao gồm:
- Viên uống bổ sung estrogen
- Miếng dán bổ sung estrogen qua da
- Estrogen tại chỗ dạng kem, gel, xịt,...
- Bổ sung estrogen trực tiếp vào âm đạo bằng viên đặt, vòng âm đạo,...
Liệu pháp bổ sung estrogen cho hiệu quả nhanh chóng nhưng lại nhiều tác dụng phụ như: Chảy máu âm đạo, đau vú,... Do đó trước khi sử dụng phương pháp này, bạn cần nhờ đến ý kiến tư vấn của bác sĩ.
Sử dụng thảo dược thiên nhiên
Các thảo dược thiên nhiên giúp bổ sung nguồn estrogen nội sinh từ đó hạn chế sạm nám da. Phương pháp này an toàn, hiệu quả, lại có thể dùng lâu dài. Một số thảo dược thường dùng bao gồm:
Đương quy
Đương quy là một loại thảo dược được ví như nhân sâm dành cho phụ nữ. Đương quy chứa nhiều tinh dầu, acid ferulic là chất chống oxy hóa tự nhiên giúp ngăn ngừa lão hóa da và hình thành nám da. Theo một nghiên cứu cho hay, dịch chiết đương quy giúp bổ sung estrogen cho cơ thể, do đó giảm các triệu chứng do rối loạn hormone này gây ra, bao gồm nám da.
Đương quy giúp hỗ trợ điều trị nám da
Bạch thược
Bạch thược chứa các thành phần như tinh bột, phytoestrogen, glucose,... Theo nhiều nghiên cứu, các thành phần này có tác dụng hỗ trợ cải thiện các bệnh phụ nữ như vô kinh, thiếu hụt estrogen, sạm da, nám da. Bên cạnh đó, bạch thược cũng được sử dụng trong các bài thuốc y học cổ truyền với mục đích bảo vệ thần kinh, chống căng thẳng và trầm cảm.
Trinh nữ Châu Âu
Trinh nữ Châu Âu là thảo dược có nguồn gốc ở vùng Địa Trung Hải và Trung Á. Thành phần của trinh nữ Châu Âu gồm: Diterpene, các flavonoid, iridoid glycoside,... Do đó thảo dược này nổi tiếng với tác dụng cân bằng nội tiết tố, hỗ trợ điều trị nám, tàn nhang,...
Trinh nữ Châu Âu giúp cải thiện tình trạng da sạm nám
Da sạm nám cũng như các vấn đề về nội tiết vẫn luôn là chủ đề được chị em phụ nữ quan tâm. Sử dụng thảo dược thiên nhiên là phương pháp hữu hiệu hỗ trợ giảm tình trạng da sạm nám do mất cân bằng nội tiết. Chị em cần kiên trì sử dụng hằng ngày để có thể mang lại hiệu quả tốt nhất.
Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào cần giải đáp, hãy để lại thông tin dưới bài viết để nhận tư vấn từ chuyên gia nhé!
Nguồn: https://www.aad.org/public/diseases/a-z/melasma-treatment
![[Da khô nên làm gì] 14 bí kíp cấp ẩm làn da khô nhanh nhất](https://storage.pca-tech.online/Sites_17/Post/lam-the-nao-de-cham-soc-cho-da-kho.jpg "[Da khô nên làm gì] 14 bí kíp cấp ẩm làn da khô nhanh nhất")
